Niedożywienie

Niedożywienie to stan organizmu będący skutkiem przedłużonego niedoboru składników pokarmowych (białka, tłuszczów czy węglowodanów), wynikającym z niedoboru określonych składników w spożywanych pokarmach lub z ich niewystarczającej ilości. Problem ten dotyczy pacjentów szpitalnych np. onkologicznych, których wyniszczenie organizmu często jest związane z agresywną walką z nowotworem, ale również pacjentów, których decyzja o rezygnacji spożywania pożywienia jest indywidualna, obsesyjna i spowodowana dążeniem do pożądanego wyglądu fizycznego. Niestety wśród grupy pacjentów z niedożywieniem znajdują się również tacy, którzy ze względów etnicznych, ekonomicznych i geograficznych są skazani na długotrwałe niedożywienie organizmu. Zaburzenia odżywiania są jednym z coraz powszechniejszych problemów zdrowotnych, które występują głównie u dziewcząt i młodych kobiet, chociaż ich występowanie zostało potwierdzone także u chłopców i mężczyzn, a także u osób starszych obydwu płci. Trudno jest jednak jednoznacznie określić liczbę ludzi, którzy rzeczywiście chorują na zaburzenia odżywiania.

Niedożywienie – skutki

Długotrwałe niedożywienie niesie za sobą skutki takie jak:

• Utrata masy ciała, zanik tkanki tłuszczowej, ale i mięśniowej
• Wychudzenie
• Obniżenie odporności
• Niedoboru składników takich jak witaminy (awitaminoza) lub mikro/makroelementy
• Objawy neurologiczne
• Osłabienie organizmy
• Depresja
• Apatia
• Rozdrażnienie
• Pogarsza efekty leczenia lub całkowicie wyklucza pacjenta z leczenia
• Pogarsza rokowanie
• ,,Niedożywianie’’ tkanek organizmu, a co za tym idzie najważniejszych narządów np. mózgu
• Zaburzona fizjologia organizmu, układu pokarmowego, wydalniczego, rozrodczego, krążenia
• Zwiększenie częstości występowania powikłań infekcyjnych
• Gorsze gojenie ran po zabiegach chirurgicznych, w tym po resekcjach narządów lub ich części.

Niedożywienie – Przyczyny

Chociaż badania nad etiologią i patogenezą zaburzeń odżywiania trwają od wielu lat, nadal nie poznano wszystkich czynników, które są odpowiedzialne za ich rozwój. Inne przyczyny dotyczą pacjentów onkologicznych niż z zaburzeniami.
U pacjentów szpitalnych jak i z zaburzeniami niedożywienie może być spowodowane:

• Miejscowym wzrostem guza, który powoduje zaburzenia połykania, przedwczesne uczucie sytości, zmniejszone łaknienie oraz ból.
• Zaburzonym wchłanianiem składników pokarmowych, zwłaszcza u chorych na nowotwory przewodu pokarmowego, po resekcjach żołądka, fragmentów jelit oraz zwiększone
  zapotrzebowanie organizmu wynikające z choroby podstawowej i chorób współistniejących (np. zakażenia, gorączka).
• Głównym zaburzeniem odżywiania w przebiegu chorób nowotworowych jest jadłowstręt np. nudności, wymioty, uczucie suchości i pieczenia jamy ustnej, zaburzenia czucia smaku.
• Długotrwałe działanie leków.
• Zapalenia błony śluzowej przewodu pokarmowego (powodujące odynofagię), bóle brzucha, zaparcia i biegunki.
• Dążenie do pożądanej sylwetki
• Zaburzenia psychiczne, obsesja, zaburzenia spostrzegania obrazu ciała.
• Model ,,wiecznie odchudzającej się matki”.
• Problemy rodzinne.
• Satysfakcja ze sposobu odżywiania.
• Brak edukacji i wiedzy żywieniowej, nieprawidłowe postawy żywieniowe.
• Zaburzone mechanizmy poznawczo emocjonalne.
• Brak zapewnienia opieki specjalistycznej np. psychologa lub dietetyka.
• Zaburzenia psychosomatyczne.

Niedożywienie – Leczenie

Jeśli objawy są nasilone i długotrwałe, a doustne żywienie jest niemożliwe, konieczne staje się wdrożenie odpowiedniego leczenia żywieniowego. Niezbędnym jest wczesna i indywidualna interwencja żywieniowa z określeniem stanu niedożywienia. Ważnym jest, aby specjaliści tacy jak dietetycy i psycholodzy zapoznali się z potrzebami pacjenta, określili jego zapotrzebowanie na dane składniki, substancje ożywcze, energie, białko, węglowodany, elektrolity i odpowiednio dobrali terapię pod stałym nadzorem i monitorowaniem klinicznym lekarza. Niezbędnym jest również stała kontrola stanu odżywienia, dobranie metody oraz postaci podawanych pokarmów np. wykorzystanie diet płynnych doustnych lub żywienie dojelitowe oraz pozajelitowe, z możliwością modyfikacji czasowej lub stałej. Jeśli to konieczne lekarz ma obowiązek wprowadzić postępowanie farmakologiczne indywidualne i wprost proporcjonalne do wyniszczenia pacjenta, wykorzystując grupy leków: poprawiające apetyt (glikokortykosteroidy, progestageny), niesteroidowe leki przeciwzapalne, selektywne modulatory receptorów androgenowych (enobosarm) oraz prokinetyki.

W leczeniu niedożywiania niezbędnym jest również postępowanie niefarmakologiczne, które wbrew pozorom ma kluczowe znaczenie w rekonwalescencji, takie jak:

• Wsparcie rodziny, bliskich.
• Estetyka przyjmowanych potraw.
• Miejsce przyjmowanych posiłków.
• Akceptacja problemu i chęć poprawy.
• Rozmowa z osobą zaufaną.
• Przyjmowanie dodatkowych preparatów – gotowych odżywek, celem uzupełnienia diety.
• Zlokalizowanie przyczyny występowania zaburzeń odżywiania.

Artykuł opracowany przez praktykantkę: Julię Juszczyk

Po więcej ciekawych artykułów zapraszamy na naszego bloga

Dietetyk Katowice

mgr Kamila Dyndor

FIZJODIET MEDICAL SPA & Masaż Katowice

Author Info

FIZJODIET MEDICAL SPA